Succesvolle symbiose van bibliotheek en horeca

Aanleiding

‘In de buurt rond de Kinkerstraat en de Ten Katemarkt, een volksbuurt die meer op vergelijkbare wijken in Brussel, Parijs of Londen lijkt dan welk deel van Amsterdam ook, zijn De Hallen gecreëerd in het oude tramremisecomplex. De bibliotheek heeft er een vestiging. Je moet het weten of je moet er even naar zoeken, maar als je De Hallen eenmaal gevonden hebt, is het een heel aangename verrassing.’ Zo begint de mystery guest van het vakblad Bibliotheekblad haar verslag van het bezoek aan de hoofdstedelijke OBA-vestiging De Hallen in het voorjaar van 2016 (nr. 4, pagina 16 t/m 19).

Terugblikkend zegt Willem Berghoef, beleidsmedewerker, afdeling Strategie & PR bij de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA), over de aanleiding om acht jaar geleden een bibliotheek te openen op deze opvallende plek: ‘Er werden in Amsterdam-West al zo’n twintig jaar plannen gesmeed om de in onbruik geraakte tramremise een nieuwe bestemming te geven. Jarenlang is er gesoebat wat het dan zou moeten worden. Het heeft wel vijftien jaar geduurd voordat het bestemmingsplan rond was, maar uiteindelijk heeft het geleid tot een mooi verbouwd complex waar diverse creatieve bedrijven zitten, een bioscoop, verschillende eetgelegenheden en dus ook een openbare bibliotheek.’

Concept/onderliggende visie

Op veel plekken in het land kiezen bibliotheken ervoor onderdeel te zijn van een multifunctionele accommodatie. De OBA lijkt te opteren voor stand alone-vestigingen. Is die inschatting correct? Berghoef: ‘Nee, in het geheel niet. Onze filosofie is juist om bij elke vestiging minstens één samenwerkingspartner te betrekken. Dat heeft enerzijds te maken met je financiële draagvlak – het is immers best een grote opgave om in Amsterdam en buurgemeenten 27 vestigingen open te houden en die via activiteiten en dergelijke ook nog eens aantrekkelijk te houden of te maken voor het publiek – maar ook met het feit dat we aansluiting zoeken met de vele organisaties die raakvlakken hebben met de missie van de OBA in deze stad. In plaats van de concurrentie aan te gaan met deze organisaties, proberen we ze juist bij ons over de vloer te krijgen. In het geval van De Hallen is dat bijvoorbeeld Café Belcampo, een horecapartner. Wat deze plek mede zo succesvol maakt, is dat de overgang tussen de bibliotheek- en de horecafunctie bijzonder goed werkt.’

Locatie(keuze)

Een voormalige tramremise in Amsterdam-West.

Realisatie/jaar van opening

De OBA-vestiging in De Hallen ging open op 5 april 2014.

Gebruik/beheer (ervaringen)

‘Met name jongeren en studenten maken veel gebruik van de OBA-vestiging in De Hallen. Waar we -zoals gezegd - ook tevreden over zijn, is de hybride horecafunctie die qua zonering geleidelijk overloopt in de bibliotheek. Dat geldt eveneens voor de ligging op deze A-locatie, die een heleboel publiek trekt. Tegelijkertijd is het bibliotheekgedeelte nog vrij traditioneel. Inmiddels zijn we in ons denken in zoverre alweer een stap verder dat we de multifunctionaliteit zouden willen verbeteren. Er zit bijvoorbeeld geen maakplaats in De Hallen, en de ruimte bevat nog te veel boekenkasten. Wij zijn zeker niet tegen boekenkasten, maar wij zien ook dat je die anders kunt positioneren. Wanneer je boekenkasten langs de wanden plaatst, creëer je ruimte voor andere dingen. Wij noemen dat “boeken tegen de muur, mensen op de vloer”. Op die manier kun je nog steeds een mooie collectie presenteren en de ruimte tegelijkertijd aantrekkelijker maken voor het publiek.’

Begroting/bouw- en inrichtingskosten

Berghoef: ‘We beschouwen dit als bedrijfsgevoelige informatie, die we liever niet publiekelijk delen. Bij de OBA zijn we continu in gesprek met partijen om te komen tot verbouw of nieuwbouw en dan geven we in dit opzicht liever geen al te verhelderend inkijkje in onze bestedingsruimte.’

Grootte gebouw (in vierkante meters)

De Hallen is 1179 vierkante meter groot (bibliotheek en leescafé tezamen).

Naam architect/interieurarchitect

André van Stigt (architect), Luc Willekens (binnenhuisarchitect).

Tips/leermomenten (do’s and don’ts)

‘Met een andere indeling van de bibliotheekruimte kunnen we beter aan onze huidige functies tegemoetkomen. Architect Aat Vos heeft voor de OBA de vestigingen Bijlmerplein en Van der Pek gedaan. Dat heeft ons doen inzien dat je boekenkasten beter tegen de muur kunt plaatsen om zodoende ruimte vrij te maken voor andere activiteiten. Bij Mercatorplein en Postjesweg heeft architectenbureau Mecanoo dat idee eveneens uitgewerkt en verder geperfectioneerd door het gebruik van mooie lichte boekenkasten met een warme uitstraling.’

Bijzonderheden/(lokale)kenmerken

Berghoef: ‘Bijzonder is de hoogte van de binnenruimte. En niet te vergeten het feit dat De Hallen na de centrale op het Oosterdokseiland onze drukstbezochte vestiging is. Niet in het minst dankzij de vele studenten die er zitten te werken of gebruikmaken van de horecafunctie.’

‘In het voorjaar van 2010 namen buurtbewoners, toekomstige gebruikers , architect André van Stigt en andere belanghebbenden en sympathisanten het initiatief tot de oprichting van de TramRemise OntwikkelingsMaatschappij (TROM). De stichting voert een actief marketing- en promotiebeleid voor het hele complex als cultuurhistorisch monument en als onderkomen van een dynamisch, cultureel en maatschappelijk geheel van functies en activiteiten. Alle gebruikers dragen hieraan bij door middel van een toeslag in de servicekosten,’ aldus Bibliotheekblad, nr. 4, 2016 (pagina 19).

Contactpersoon (voor meer informatie)

Willem Berghoef, beleidsmedewerker, afdeling Strategie & PR bij de Openbare Bibliotheek Amsterdam: w.berghoef@oba.nl