‘Huiselijk, sfeervol, uitnodigend, een plek waar je graag wilt zijn’

Aanleiding

Op het moment dat we haar bellen varieert de stemming in Emmen van grote blijdschap tot diepe teleurstelling. Blijdschap omdat de bibliotheek een dag eerder, na vijf maanden lockdown, weer open is voor het publiek; teleurstelling omdat de plaatselijke voetbalclub een avond ervoor is gedegradeerd uit de eredivisie. Nicole Stiekema, sinds 1 februari de opvolger van Marchien Brons als directeur-bestuurder van de Bibliotheek Emmen: ‘O, hou op, en dat na een wedstrijd waarin ze het echt verdienden om te winnen, maar laten we het gauw over iets anders hebben. Bijvoorbeeld over het feit dat de bibliotheek weer open is!’
 

Wat was de aanleiding voor de bibliotheek om aan te haken bij het traject in het Drentse tweelingdorp Nieuw-Amsterdam/Veenoord (aantal inwoners: 6900) dat zou uitmonden in de realisatie van een nieuw dorpshuis? Stiekema: ‘In Emmen hebben we al jarenlang de insteek dat we nergens meer een stand-alone-bibliotheek zouden willen zijn, dus toen de kans zich voordeed om in Nieuw-Amsterdam – als laatste van onze vier vestigingen –  onderdeel te worden van een nieuw dorpshuis, heeft Marchien die kans met beide handen aangegrepen. Onze filosofie is dat we altijd een of meer partners zoeken, hetzij uit het onderwijs, hetzij uit de culturele sector, hetzij uit het sociaal domein. De gesprekken over de totstandkoming van het nieuwe dorpshuis hebben lang geduurd, maar uiteindelijk is De Veurkamer er gekomen.’

Concept/onderliggende visie

‘In De Veurkamer bundelen drie partijen de krachten: de openbare bibliotheek, het dorpshuis en zorgcentrum Oldersheem. Ging de overgang naar het nieuwe onderkomen gepaard met een inhoudelijke vernieuwing van de bibliotheek? ‘Hoewel we uit een tamelijk verouderde vestiging kwamen, hadden we op die locatie inhoudelijk al flinke stappen gezet. De visie was al geïnnoveerd, maar het gebouw bleef daarbij achter. Wat we nu veel beter kunnen waarmaken, is onze wens om de huiskamer van Nieuw-Amsterdam te zijn. Er is nu de mogelijkheid voor mensen om een krantje te lezen aan een mooie leestafel, ook voor de bezoekers van het dorpshuis. Er is een fijne plek voor kinderen om te spelen. Er zijn goede werkplekken in een uitnodigende ruimte. Taalmaatjes treffen elkaar in een sfeervolle ambiance. Samen met de partners kunnen we gezamenlijk activiteiten organiseren en projecten oppakken. 

Er is in Nieuw-Amsterdam sprake van een integraal concept, zoals we dat op andere plekken ook al gerealiseerd hebben.

De vergelijking die we vaak gebruiken, is de transitie van een traditionele in een maatschappelijk-educatieve bibliotheek. Ook termen als “third place” en “co-creatie” zijn op ons van toepassing, want het is niet in de laatste plaats aan de inwoners van Nieuw-Amsterdam/Veenoord hoe zij deze plek gaan invullen. Dat proces wordt niet alleen aangestuurd door onze medewerkers, maar tevens gestimuleerd door de vele vrijwilligers die zich verbonden voelen aan de bibliotheek.’

Locatie(keuze)

De Veurkamer staat in het hart van Nieuw-Amsterdam, op een steenworp afstand van de vorige locatie. ‘We zaten aan de markt in het centrum, en daar zitten we nu net iets achter, maar wel pal aan een parkeerplaats, en dus goed bereikbaar.’

Realisatie/jaar van opening

Op 7 december 2020 ging De Veurkamer open.

Gebruik/beheer (ervaringen)

Stiekema: ‘De intenties waren ambitieus, de projecten lagen klaar, maar een week na de opening moesten we de tent al sluiten, waarna we vijf maanden dicht bleven,’ blikt Stiekema terug op de coronalockdown. ‘Op dit moment zijn we pas weer een dag open, dus over de ervaringen in De Veurkamer kan ik nog niet echt veel uit de doeken doen. Eén ding staat wel vast: in de organisatie voel ik veel enthousiasme en positiviteit om de herstart tot een succes te maken. Wat mij ook hoopvol stemt, zijn de reacties van het publiek tijdens die ene week in december. Dat verbaast mij, eerlijk gezegd, niet want de nieuwe bibliotheek is vooral een aantrekkelijke plek om te verblijven. Niet heel fancy, maar gewoon een prettige huiskamer van het dorp. Dat straalt deze vestiging echt uit dankzij de kleurstelling, het meubilair, en de verschillende hoekjes voor verschillende doelgroepen die zijn gecreëerd.’

Begroting/bouw- en inrichtingskosten

De bibliotheek huurt deze ruime. De verbouwing is gefinancierd door de gemeente. De inrichtingskosten waren circa 120.000 euro.

Grootte gebouw (in vierkante meters)

De bibliotheek in de Veurkamer heeft nagenoeg dezelfde oppervlakte als de oude vestiging. Het bibliotheekgedeelte beslaat 320 vierkante meter (inclusief kantoren, opslagruimte, et cetera). ‘Maar het mooie is dat de partners van elkaars ruimte gebruik kunnen maken.’

Naam architect/interieurarchitect

OdV interieurarchitecten in Assen. ‘Huiselijk, sfeervol, uitnodigend, een plek waar je graag wilt zijn, dat is het gevoel dat de inrichting oproept.’

Tips/leermomenten (do’s and don’ts)

‘Wanneer zich kansen voordoen om samen onder één dak te gaan, zou ik die optie als bibliotheek zeker benutten. Maar dit soort trajecten kost veel tijd en energie. Er zijn immers verschillende stakeholders betrokken. Over de visie ben je het doorgaans al snel eens, maar ingewikkelder is de verdeling van de vierkante meters en de euro’s. Je moet echt van de lange adem zijn. Weet je dat geduld op te brengen en zet je door, dan is de uitkomst absoluut de moeite waard.’
 

Soms pakken dingen anders uit dan men op de tekentafel bedacht. Is dat ook het geval in Nieuw-Amsterdam? ‘Hooguit gaat het dan om een paar kleine dingen die we naderhand hebben bijgesteld. Zo was er achter in onze ruimte een witte muur. Vanwege de lichtinval oogde dat enigszins kaal. Om die reden hebben we besloten deze muur een kleur te geven. Dat zie je pas op het moment dat je het gebouw in gebruik neemt. Dan is het zaak de puntjes op de i te zetten.’

‘Waar we veel baat bij hebben gehad, is de ruime ervaring van architectenbureau OdV in Assen met het inrichten van multifunctionele ruimtes. Dat heeft goed uitgepakt.’

Bijzonderheden/(lokale)kenmerken

Op de vraag waarin Nieuw-Amsterdam zich onderscheidt van andere bibliotheken zegt Stiekema: ‘Elke bibliotheek is anders. Alle bibliotheken zijn uniek. Dat heeft te maken met de partijen waarmee je in één gebouw zit. Dat bepaalt de accenten in je programmering, collectie en bezoekers. In Klazienaveen zitten we bijvoorbeeld onder één dak met een instelling voor het voortgezet onderwijs. In Nieuw-Amsterdam delen we de voordeur met het dorpshuis en zorgcentrum Oldersheem. In onze activiteiten en projecten sluiten we daar meer op aan dan elders.

Doordat we samen in één pand zitten, heeft de bibliotheek een opener karakter gekregen. Vanwege de aanwezigheid van het dorpshuis lopen mensen gemakkelijker even bij de bibliotheek binnen. De selfservice is altijd toegankelijk. Het publiek kan zodoende eenvoudiger reserveringen ophalen.’

Contactpersoon (voor meer informatie)

Nicole Stiekema, directeur-bestuurder Bibliotheek Emmen: 
n.stiekema@bibliotheekemmen.nl