Focus op maatschappelijke functies

Aanleiding

Van een oud gebouw naar een nieuw gebouw. Dat is de hobbelige weg die de Bibliotheek Hulst een jaar geleden heeft afgerond. Vanwaar die omstreden stap? Rudi Crombeen, directeur-bestuurder van de Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen: ‘Voorheen zaten we in een woonwijk. Toen ik dertien jaar geleden de leiding van deze organisatie kreeg, zag ik meteen: we zitten daar verkeerd, want de bibliotheek van Hulst hoort in het centrum te zitten. Van de ene helft van de plaatselijke politiek kreeg ik voor die visie alle steun, maar door de andere helft werd ik verketterd. Bovendien was de wijk waar de bibliotheek stond helemaal anti-mij. Men had iets van: hoe haal je het in je hoofd om de bibliotheek hier weg te halen? Op een gegeven moment werd er in het hartje van Hulst een nieuw appartementencomplex gebouwd, maar men had moeite de plint, de begane grond, in te vullen. Ik nam een kijkje ter plekke en wist: dit is de ideale plek. Vooral op basis van de overtuiging dat je de maatschappelijke bibliotheek veel beter kunt realiseren in het centrum dan in een woonwijk. Vervolgens heb ik de stoute schoenen aangetrokken, het toenmalige huurcontract opgezegd en de gemeente laten weten: ik ga naar het centrum. Dat viel niet goed, maar ik heb toch doorgezet. Vanwege alle heisa is er indertijd zelfs een carnavalswagen aan het onderwerp gewijd. Opeens zie je je eigen naam en kop op een praalwagen door de straten van Hulst rijden. En, geloof het of niet: toen we eenmaal op de nieuwe locatie zaten was iedereen enthousiast, inclusief de politiek.’

Concept/onderliggende visie

In het nieuwe pand zetten we veel sterker in op onze maatschappelijke functies dan in het oude gebouw. Er zijn studieruimtes. We geven Klik & Tik en Digisterker. Er is een Taalcafé, et cetera. Dat alles bieden we aan in een gezellige ambiance. Het bestrijden van laagtaalvaardigheid, mensen van jong tot oud taalvaardig maken, daar draait het om. Natuurlijk lenen we nog steeds boeken uit, want lezen vergt taalvaardigheid, maar de collectie is niet langer het doel, maar een middel.

Locatie(keuze)

‘De Bibliotheek Hulst is gevestigd in een deel van het centrum waar nu ook een theater en bioscoop verrijzen. Met als resultaat dat we straks middenin het culturele hart van de stad zitten.’

Realisatie/jaar van opening

‘Vanwege corona hebben we de bibliotheek in Hulst drie keer geopend, bij wijze van spreken, maar de officiële opening vond plaats op 29 juni 2021.’

Gebruik/beheer (ervaringen)

‘De inwoners van Hulst zijn vanaf de opening enthousiast over hun nieuwe bieb. We trekken ook een ander publiek. Jongeren en anderen komen bij ons studeren. Mensen komen de krant lezen. Het pand heeft een sfeervolle inrichting met een beetje een Grand Café-uitstraling. Wat we vaak te horen krijgen: we hebben eindelijk een bieb die past bij de stad Hulst. We hebben eindelijk een stadse bibliotheek. Men is trots op deze voorziening. Dat sijpelt door naar de politiek, want nu hoor ik enkel nog positieve geluiden. Het loopt in Hulst niet alleen goed wat betreft het aantal uitleningen, maar vooral ook qua bezoekersaantallen. Die zijn veel hoger dan op de vorige locatie. Nu we inzetten op de maatschappelijke bibliotheek, vind ik ook dat we af moeten van de gedachte dat het aantal uitleningen het enige cijfer is dat telt in onze beoordeling. Er zijn intussen veel meer cijfers die tellen en die naar mijn mening veel belangrijker zijn. Zoals de IDO-cijfers (Informatiepunt Digitale Overheid), om er maar eentje uit te lichten. Het zou goed zijn als we voor dat doel meer instrumenten vanuit de landelijke instanties aangereikt kregen, ook om de uniformiteit van het rapporteren in heel Nederland te vergroten.’

Begroting/bouw- en inrichtingskosten

De inrichting van de Bibliotheek Hulst kostte 350.000 euro.

Grootte gebouw (in vierkante meters)

De vloeroppervlakte is 500 vierkante meter.

Naam architect/interieurarchitect

Walter en Martijn Ontwerpers hebben het concept gemaakt, waarna lokale partijen zorgden voor de materialisering.

Tips/leermomenten (do’s and don’ts)

Crombeen: ‘Vanuit mijn heilige overtuiging dat de toekomst van Bibliotheek Hulst in het centrum lag en niet in de woonwijk, heb ik voet bij stuk gehouden. Daarmee nam ik wel een risico, maar als je overtuigd bent van je eigen gelijk, moet je niet toegeven. Niet om je gelijk te halen, maar omdat de toekomst van de bieb jouw verantwoordelijkheid is. Een andere tip is om bij een nieuwbouwproces een procesbegeleider in te schakelen. Een bouwbegeleider is essentieel. Probeer daar budget voor vrij te maken. Tijdens de bouw van de nieuwe bibliotheek in Hulst kon ik slechts eens in de drie dagen op de locatie gaan kijken, maar dat is niet genoeg. Want in die drie dagen gebeuren er dingen die onomkeerbaar zijn maar door jou niet gewenst. En omdat ze onomkeerbaar zijn, moet je ze maar slikken. Denk bijvoorbeeld aan de plaatsing van deuren en muren. Er ontstond zelfs discussie over de entree van het gebouw. De architect had die aan de voorkant bedacht en Walter en Martijn aan de zijkant. Verder is zo’n bouwproces heel technisch. Jij moet goedkeuring geven op technische tekeningen, maar wat weet je daar nou van? Met als gevolg dat je soms achteraf dingen moet corrigeren die geld kosten. Met andere woorden: een bouwbegeleider verdient zichzelf terug.’

Bijzonderheden/(lokale)kenmerken

‘Onze vestiging heeft een hoog welkomgehalte. Het is gewoon leuk om in deze bibliotheek naar binnen te stappen. Die gezellige sfeer past ook bij Hulst, want de stad staat niet voor niets bekend als de meest bourgondische stad van Nederland en is een toeristische trekpleister in Vlaanderen. ’

Contactpersoon (voor meer informatie)

Rudi Crombeen, directeur-bestuurder van de Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen: R.Crombeen@bibliotheekzeeuwsvlaanderen.nl